Terapide herkes değişmek ister ama kimse değişimin getirdiği sarsıntıya hazır değildir. İşte bu noktada direnç devreye girer.
Direnç, kişinin farkında olmadan iyileşmeye karşı koymasıdır. Zihin, yeni olanı tehdit olarak algılar; çünkü değişim, kontrol kaybı anlamına gelir.
Freud’a göre direnç, terapinin doğal bir parçasıdır. Ego, bastırılmış duygulara yaklaşırken kaygı hisseder. Bu kaygı, savunmaların devreye girmesine yol açar. Kimi zaman seanslara geç kalma, kimi zaman “artık iyiyim” deme, kimi zaman da sessiz kalma biçiminde ortaya çıkar. Bu davranışların tümü, bilinçdışının kendini koruma girişimidir.
Direnç, tedaviye engel değildir; aksine, en değerli ipucudur. Çünkü nerede direnç varsa, orada bastırılmış bir anlam vardır.
Psikanalitik terapide amaç, direnci kırmak değil, anlamaktır. Terapist, danışanın neden tam o noktada durduğunu fark eder. Bu fark ediş, içsel dönüşümün başlangıcıdır.
Direncin görüldüğü anda, terapi derinleşir. Çünkü kişi artık kendini yalnızca anlatmakla kalmaz; kendi içsel duvarlarını da duymaya başlar.
Direnç bazen korkunun, bazen suçluluğun, bazen de kontrol isteğinin kılığına girer.
Bir danışan “geçmişe dönmek istemiyorum” dediğinde, aslında geçmişin acısına dokunmaktan korkuyordur.
Oysa terapide dönüşüm, tam da o temasla başlar. Direnç, bir kapıdır; arkasında bastırılmış duygu ve anlamlar vardır.
Psikanalitik düşünceye göre, iyileşme direncin ortasında doğar. Kişi o noktada, kendi içsel çatışmasıyla yüzleşir.
Bu farkındalık, insanın kendine doğru attığı en cesur adımdır.
Terapist ve danışan, bu sessiz direncin içinden geçtikçe, ilişki güvenli hale gelir ve söylenemeyen duygular dile gelir.
Her terapi süreci, bir miktar dirence ihtiyaç duyar. Çünkü direnç, ruhun değişime hazırlık biçimidir.
Ama fark edilmediğinde, insanı olduğu yerde tutar.
Psikanalitik çalışma, bu farkı yaratır: direnç artık engel değil, rehber olur.
Bu konuda daha fazla içgörü için psikanalitikterapi.com’daki diğer yazılara göz atabilir veya süreci profesyonel destekle keşfetmek isterseniz: