Focus Keyword: narsisizm, sosyal medya, benlik algısı
Dijital Aynada Kendine Bakmak
Modern insan artık aynaya değil, ekrana bakıyor.
Beğeniler, takipçi sayıları, filtrelenmiş fotoğraflar…
Her biri birer dijital ayna işlevi görüyor ve benliği şekillendiriyor.
Psikanalitik açıdan bu süreç, Freud’un “narsisizm” dediği dinamiğin yeni bir sahnesidir.
Kişi artık başkalarının gözünden kendini tanımlıyor.
Freud’a göre narsisizm, her insanda var olan doğal bir süreçtir; kişi kendini sevmeyi öğrenmeden başkasını sevemez.
Ancak modern dünyada bu süreç dışa bağımlı hale geldi.
Kendilik değeri, içsel dengeden değil, dış onaydan besleniyor.
Bu da bireyin benlik algısını kırılganlaştırıyor.
Bir “like” eksildiğinde bile değersizlik hissi beliriyor; çünkü ego, artık kendi iç dünyasına değil, dijital yankılara dayanıyor.
Lacan ve Ayna Evresi: Günümüz Yorumu
Jacques Lacan, narsisizmi “ayna evresi” kavramıyla açıklar.
Bebek, aynadaki yansımasını gördüğünde ilk kez bir bütünlük hissi yaşar.
Ancak bu bütünlük bir yanılsamadır.
Bugün sosyal medya da aynı işlevi görür: İnsan, “görsel benliğini” idealize eder.
Her paylaşım, içsel eksikliğin üzerine inşa edilmiş bir imgedir.
Bu nedenle sosyal medyada görülen benlik, gerçek değil, arzunun ürettiği bir imajdır.
Sürekli paylaşım yapma ihtiyacı, görünme arzusunun ötesinde bir varlık kaygısına işaret eder.
“Görülmezsem yokum.”
Bu cümle, çağımızın bilinçdışı mottosudur.
Psikanalitik bakış, bu görünme arzusunun ardında yatan tanınma ihtiyacını ortaya çıkarır.
İnsan, çocuklukta yeterince görülmemişse, yetişkinlikte bu boşluğu sanal bakışlarla doldurmaya çalışır.
Psikanalitik Terapi Ne Söyler?
Terapide narsisizm, hastalık değil, bir benlik yapılanması olarak ele alınır.
Amaç “narsisizmi yok etmek” değil, onu dönüştürmektir.
Kişi, dış onaydan beslenmek yerine, içsel değer duygusunu yeniden inşa etmeyi öğrenir.
Bu da ancak güvenli bir ilişki alanında, yani terapi sürecinde mümkündür.
Psikanalitik terapi, kişinin dijital maskelerinin ardındaki kırılgan benliğiyle tanışmasına yardım eder.
Bu farkındalık, sosyal medya ile daha bilinçli bir ilişki kurmayı sağlar.
Artık “görülmek için var olmak” değil, “var olduğu için görünmek” mümkün hale gelir.
Daha Fazla Okuma
Narsisizm, çağın en sessiz bağımlılığıdır — fark edilmeden büyür, fark edildiğinde dönüşür.
Bu konuda daha fazla içgörü ve yazı için psikanalitikterapi.com’daki içeriklere göz atabilirsiniz.
Ayrıca psikanalitik terapi süreci hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz:
Sosyal Paylaşım Özeti:
Sosyal medya, modern çağın aynası.
Beğenilerle beslenen benlik, psikanalitik bakışla yeniden tanımlanabilir:
Gerçek özgüven, görünmekten değil, kendini hissetmekten doğar.